Veelgestelde vragen (FAQ)
Hoe wordt de luchtkwaliteit voor mijn locatie berekend?
De app toont het resultaat van een modelberekening voor je locatie die elk uur wordt vernieuwd. Om de luchtkwaliteit te beoordelen maken we gebruik van een luchtkwaliteitsindex. Die toont één representatief cijfer voor de verschillende relevante verontreinigende stoffen.
Het indexcijfer dat de app geeft is niet enkel gebaseerd op het resultaat van alle meetstations in onze meetnetten, waarbij het dichtstbijgelegen station mogelijk ettelijke kilometers verder ligt. De concentraties gemeten in alle (automatische) meetstations van de overheid worden toegevoegd aan een computermodel, dat ook rekening houdt met emissiegegevens (verkeer, industrie en scheepvaart) en meteorologische omstandigheden (windrichting en windsnelheid). Dit computermodel berekent dan gedetailleerde luchtkwaliteitskaarten voor het ganse land. De combinatie van het resultaat voor stikstofdioxide, fijn stof en ozon zie je als één indexcijfer in de app.
Voor het berekenen van de luchtkwaliteitsindex worden de indexen voor elke polluent apart berekend op basis van een schaalindeling. De hoogste ("slechtste") subindex bepaalt dan het indexcijfer dat de app voor je locatie toont. Meer informatie over de BelAQI luchtkwaliteitsindex die in de app gebruikt wordt, lees je hier.
De impact van zeer lokale uitstoot (bv. houtkachels, open haarden, niet structurele files, etc.) of accidentele uitstoot (woningbrand, etc.) wordt niet weergegeven door de app.
Hoe betrouwbaar is de modelberekening achter de app?
Vergelijkingen met meetresultaten tonen aan dat het model de luchtkwaliteit met een voldoende hoge betrouwbaarheid kan inschatten volgens gangbare wetenschappelijke kwaliteitseisen. Een model kan echter nooit helemaal correct de luchtkwaliteit berekenen. Op een aantal plaatsen kan nog een over- of onderschatting getoond worden van de werkelijke luchtkwaliteit.
De modelberekening waarvan de app je het resultaat toont, is een combinatie van twee luchtkwaliteitsmodellen: RIO en IFDM. Beide modellen zijn grondig uitgetest aan de hand van bijkomende metingen en worden voortdurend gevoed met actuele luchtkwaliteits- en meteodata.
Bij elke modelberekening is er een kans op over- of onderschatting van de werkelijke situatie. Deze 2 modellen houden bv. geen rekening met obstakels langs wegen (geluidsschermen, gesloten huizenrijen, etc.). Zo kan er een onderschatting getoond worden voor street canyons.
Er werd ondertussen al een derde model (OSPM) ingebouwd in de modelketen dat de luchtkwaliteit in smalle straten beter inschat. De combinatie van RIO-IFDM en OSPM is het ATMO-Street model dat wordt toegepast om de luchtkwaliteitskaarten die de langetermijnimpact tonen. De langetermijnresultaten die in de app getoond worden zijn het resultaat van berekeningen met het ATMO-Streetmodel. Maar het OSPM-model vergt heel wat berekeningen en kunnen we bijgevolg (nog) niet toepassen voor de actuele luchtkwaliteitsresultaten. Om ook het OSPM-resultaat aan de app toe te voegen, moeten eerst nog een aantal technische drempels overwonnen worden.
Er wordt voortdurend verder gewerkt om de kwaliteit van de luchtkwaliteitsmodellen en de resultaten die u in de app ziet te verbeteren.
CurieuzeNeuzen gaf een ander resultaat dan de app?
Dat kan. Bij CurieuzeNeuzen werd namelijk enkel stikstofdioxide een maand lang gemeten. Het resultaat is omgezet naar een jaargemiddelde en afgetoetst aan de lange termijn doelstelling voor stikstofdioxide.
Je CurieuzeNeuzenresultaat geeft zo een idee van de luchtkwaliteit op de lange termijn en de chronische gezondheidseffecten.
In de app tonen we daarentegen de modelberekening op basis de actuele luchtkwaliteitsresultaten voor verschillende parameters (fijn stof, ozon, stikstofdioxide, etc.). De resultaten kunnen van dag tot dag en zelfs uur tot uur verschillen. De resultaten worden afgetoetst aan de korte termijn doelstellingen voor luchtkwaliteit. Zo schat de app de impact op de gezondheid van luchtvervuiling op korte termijn in (= acute gezondheidseffecten).
Je resultaat van CurieuzeNeuzen en de berekening van de actuele situatie in de app kunnen dus grondig verschillen.
De app toont andere resultaten dan het meetstation op (bijna) dezelfde locatie?
Dat kan. De app toont de berekende concentratie van de “roostercel” van 100x100m² waar je locatie invalt (voor de lange termijn is de ruimtelijke resolutie 10x10m²).
Dit kan verschillen van het meetresultaat in het meetstation vlakbij. De afwijking kan groter zijn voor metingen afkomstig van “passieve samplers”. Omdat deze metingen tweewekelijkse gemiddelden zijn kunnen ze niet meegenomen worden in de modelketen. Deze “onafhankelijke” metingen zijn wel uitermate nuttig om het model jaarlijks te valideren en om na te gaan waar het model verder kan verbeterd worden.
Wat is het verschil tussen korte- en langetermijneffecten van luchtvervuiling?
De BelAIR app geeft een idee van de kortetermijnimpact (de acute effecten) van de actuele luchtvervuiling. Die kan van uur tot uur wijzigen. Maar naast acute effecten op korte termijn veroorzaakt luchtvervuiling ook langetermijn- of chronische effecten.
Acute effecten zijn bijvoorbeeld een astma- of hartaanval. Chronische effecten zijn bijvoorbeeld een hoger risico op hart- en longziekten of longkanker.
Voor stikstofdioxide (NO2) heeft de Wereldgezondheidsorganisatie advieswaarden om ons te beschermen tegen de lange- en de kortetermijneffecten. NO2 is een goede indicator voor uitstoot afkomstig van het verkeer (beter dan fijn stof) en is één van de luchtvervuilende stoffen die opgenomen is in de luchtkwaliteitsindex die de BelAir-app toont.
De WGO advieswaarden voor NO2 zijn:
- - 24-uurgemiddelde (korte termijn): 25 µg/m³
- - jaargrens (lange termijn): 10 µg/m³
De app geeft een idee van de kortetermijneffecten. Als op een bepaalde plaats een uurgemiddelde concentratie van 20 µg/m³ NO2 wordt berekend, geeft de app index 3 (goed) aan.
Maar als het jaargemiddelde op dezelfde plaats 20 µg/m³ (dubbel zo hoog als de WGO jaargrens) bedraagt, wordt dat in de app bij het lange termijn item als ondermaats gecatalogeerd.
Acute (kortetermijn) effecten treden dus op bij gevoelig hogere concentraties. Chronische effecten zijn het gevolg van langdurige blootstelling. Vergelijk het met roken: een roker zal weinig acute gezondheidseffecten ondervinden door het roken van enkele sigaretten per dag. De acute effecten zullen pas optreden door heel veel sigaretten op korte tijd te roken. Maar door alle dagen een paar sigaretten te roken, stijgt het risico op het krijgen van longkanker gevoelig.
Door de verschillende beoordeling voor de korte- en langetermijnimpact kan het dus zijn dat de BelAir-app een goede luchtkwaliteit toont op een bepaalde tijdstip en locatie, terwijl de jaargemiddelde luchtkwaliteit daar slecht is.
