U bent hier: Home / Documentatie / FAQ / Welke acties onderneemt men in Belgie tijdens (fijn stof) smogepisodes?

Welke acties onderneemt men in Belgie tijdens (fijn stof) smogepisodes?

Eén van de taken van IRCEL is het opvolgen van episodes met verhoogde luchtvervuiling (smogepisodes). IRCEL informeert de bevolking en de verantwoordelijke instanties die de Gewesten hebben aangeduid. Dit kadert in de verplichting van de Europese Unie die in haar luchtkwaliteitsrichtlijn stelt dat de bevolking geïnformeerd moet worden en dat er maatregelen moeten genomen worden om het risico en de duur van de overschrijding van de Europese grenswaarden te beperken.

Op 2 september 2008 hebben de milieuministers van de drie gewesten samen met IRCEL een coördinatieprotocol opgesteld om de maatregelen die de drie gewesten nemen tijdens smogepisodes te harmoniseren. Dit protocol is van toepassing op periodes met verhoogde vervuiling van fijn stof (PM₁₀, PM₂.₅) en stikstofdioxide (NO₂). Op 10 juli 2019 werd dit protocol aangepast. Naast het toevoegen van de kleinere fijnstofcomponent PM₂.₅ werden er naast alarmdrempels ook informatiedrempels (zowel voor PM₁₀ als PM₂.₅) ingevoerd.

Om smogepisodes te voorspellen, gebruikt IRCEL weersvoorspellingen afkomstig van meteorologische modellen (ALADIN, ECMWF) om ongunstige verdunningsomstandigheden in de atmosfeer te detecteren. Daarnaast worden ook de luchtkwaliteitsmodellen (onder andere SMOGSTOP, OVL, CHIMERE) van IRCEL ingezet die de concentraties van PM₁₀, PM₂.₅ en NO₂ voorspellen. Deze verschillende informatiebronnen worden geanalyseerd en zijn samen met de "expert opinion" van de luchtkwalitetisexperten van IRCEL de basis om een voorspelling van de luchtkwaliteit te maken op de korte termijn (enkele dagen).

Bij overschrijding van de gewestelijke smogalarm- of informatiedrempels worden maatregelen genomen die per gewest kunnen verschillen.

  • - informatiedrempel: bij overschrijding ervan wordt de bevolking geïnformeerd en worden adviezen gegeven om de uitstoot van luchtvervuiling te beperken
  • - alarmdrempel: bij overschrijding worden er emissiebeperkende maatregelen opgelegd.


Er bestaan geen Europese informatie- en of alarmdrempels voor fijn stof.

Informatiedrempels

Sinds 2016 is er in de drie gewesten, naast de alarmdrempel, ook een informatiedrempel van toepassing.

De informatiedrempel is gebaseerd op 24 uursgemiddelde metingen en op de voorspelling voor de volgende 24 à 48 uur. De informatiedrempel voor PM₂.₅ bedraagt 35µg/m³ (als glijdend 24-uursgemiddelde) en voor PM₁₀ bedraagt deze 50 µg/m³ (als glijdend 24-uursgemiddelde).

Voor het Vlaamse en het Brusselse Hoofdstedelijk gewest worden de gemeten concentraties uitgemiddeld over het betreffende gewest. Voor het Waals gewest worden de daggemiddelden berekend op basis van meetstations die zich ten noorden van de Samber- en Maasvallei bevinden.


De informatiefase wordt geactiveerd als de informatiedrempels (24-uursgemiddelde gemeten concentraties) overschreden worden EN als de voorspellingen van de meteorologische omstandigheden de volgende 24-uur ongunstig blijven voor de luchtkwaliteit.

Bij activatie van de informatiefase verspeidt IRCEL een bulletin met algemene informatie:
  • - over de oorzaak en de oorsprong van de verhoogde concentraties;
  • - met de concentraties en de evolutie hiervan
  • - met algemene gezondheidsaanbevelingen en tips om de emissies te beperken

De informatiedrempel wordt enkele keren per jaar overschreden. De overschrijdingen doen zich hoofdzakelijk voor in de winter (wanneer de verdunningsomstandigheden in de atmosfeer ongustig zijn) en in het voorjaar (tijdens periodes waarin landbouwgronden worden bemest).

In Vlaanderen

Als de informatiefase geactiveerd is, wordt in het Vlaamse gewest door de Vlaamse Milieumaatschappij een stookadvies afgekondigd dat houtverbranding als verwarmingsbron afraadt.

In Wallonië

Er wordt aan de bevolking gevraagd om de emissies te beperken: o.a. gebruik geen hout als verwarmingbron, beperk individueel autoverkeer

In Brussel

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hanteert twee informatiefasen: een eerste drempel (drempel 0) voor de lancering van de informatie- en sensibiliseringsfase. Indien de overschrijding 24 uur aanhoudt en er geen verbetering optreedt van de meteorologische omstandigheden binnen de 24 à 48 uur dan wordt de informatie- en sensibiliseringsfase geactiveerd. Er is een tweede drempel (drempel 0+) gedefinieerd in het geval dat de drempel 0 twee opeenvolgende dagen overschreden blijft. Bij overschrijding van deze drempel 0+ wordt er een informatie- en interventiefase gelanceerd. Er wordt o.a. een snelheidsbeperking ingevoerd.

Informatie- en sensibiliseringsfase - drempel 0

De bevolking wordt aangemoedigd om de emissies te beperken: Alternatieve transportmiddelen ter vervanging van de auto worden aangeraden alsook het vermijden van verwarming door houtverbranding.

Informatie- en interventiefase – aanhouden van drempel 0 (drempel 0+)

Een aantal maatregelen om alternatief vervoer van de auto te bevorderen en het autoverkeer te beperken worden ingevoerd.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt een snelheidsbeperking tot 50 km/h ingesteld daar waar normaal een snelheidslimiet van 70 of 90 km/h geldt.

Versterkte snelheidscontroles in het ganse Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Gratis openbaar vervoer (MIVB).

Gratis dagticket van Villo!

Houtverbranding als verwarmingsbron wordt verboden (tenzij dit de enige verwarmingsbron betreft).

Een snelheidsbeperking van 90 km/h op de ring van Brussel (R0) wordt ingevoerd als op dat moment ook het smogalarm in Vlaanderen met bijhorende snelheidsverlaging op de R0 van kracht is

Alarmdrempels

De alarmfase is gebaseerd op de voorspelde concentraties van fijn stof (dit in tegenstelling tot de informatiefase die gebaseerd is op metingen). De alarmdrempel in de drie gewesten is dezelfde, namelijk 70 µg/m³ voor PM₁₀ of 50 µg/m³ voor PM₂.₅.

De alarmfase treedt in werking indien de voorspelde daggemiddelde concentraties (gemiddeld per gewest) gedurende twee opeenvolgende dagen de alarmdrempel overschrijden

Bij activatie van de alarmfase verspreidt IRCEL een bulletin met algemene informatie:

  • - over de oorzaak en de oorsprong van de verhoogde concentraties
  • - met de concentraties en de evolutie ervan
  • - met algemene aanbevelingen in verband met de gezondheid en algemene tips om de emissies te beperken

De alarmfase wordt één dag vooraf aangekondigd. Bij het ingaan van deze fase worden er emissiebeperkende maatregelen getroffen door de drie gewesten.

Bovenop deze alarmfase hebben het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waals Gewest een tweede hogere) drempel gedefinieerd. Bij overschrijding van deze drempels worden er bijkomende maatregelen genomen.

In Vlaanderen

Het Vlaamse gewest neemt de volgende maatregel:

Een snelheidsbeperking van 120 km/h naar 90 km/h op een aantal ring- en snelwegen.

Bijkomende en gerichte snelheidscontroles

In Wallonië

Wallonië heeft een tweede (hogere) alarmdrempel voor PM₁₀ gedefinieerd van 150 µg/m³. Bij het overschrijden van deze drempel treden extra maatregelen in werking.

Alarmdrempel 1: 70 µg/m³ PM₁₀

Een snelheidsbeperking van 120 km/h naar 90km/h op auto- en snelwegen.

Bijkomende snelheidscontroles.

Openbaar vervoer gratis (TEC).

Industriële activiteiten kunnen beperkt worden.

Sensibilisering

Alarmdrempel 2: 150 µg/m³ PM₁₀

Een temperatuursverlaging in gebouwen van de overheid.

Tijdelijk emissiebeperkingen voor bedrijven die het meest bijdragen aan de emissies van fijn stof.

Er kunnen maatregelen opgelegd worden om bepaalde type auto’s te verbieden.

Een aantal gemeenten met de hoogste luchtvervuiling (Charleroi, Engis, Luik en Doornik) hebben een plan opgesteld rond drie pijlers: snelheidsverlaging van voertuigen in de binnenstad, sensibilisering van de burger en een verlaging van de temperatuur in openbare gebouwen.

In Brussel

Brussel heeft een tweede (hogere) alarmdrempel zowel voor PM₁₀ als PM₂.₅ gedefinieerd. Bij het overschrijden van deze drempel treden bijkomende maatregelen in werking.

Alarmdrempel 1: 50 µg/m³ PM₂.₅ of 70 µg/m³ PM₁₀

Een snelheidsbeperking van 90 km/h op de ring van Brussel (R0) wordt ingevoerd als op dat moment ook het smogalarm in Vlaanderen met bijhorende snelheidsverlaging op de R0 van kracht is

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt een snelheidsbeperking tot 50 km/h ingesteld daar waar normaal een snelheidslimiet geldt van 70 of 90 km/u.

Extra snelheidscontroles in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Gratis openbaar vervoer (MIVB).

Gratis dagticket van Villo!

Houtverbranding als verwarmingsbron wordt verboden (tenzij dit de enige verwarmingsbron is).

Gebouwen waarvan het verwarmingssysteem volgens de wetgeving inzake milieuvergunningen als een geclassificeerde installatie wordt beschouwd moeten hun temperatuur beperken tot 20 °C. In deze maatregel zitten niet vervat: privé woningen, ziekenhuizen, rusthuizen, créches en zwembaden.

Alarmdrempel 2: 70 µg/m³ PM₂.₅ of 100 µg/m³ PM₁₀

Deze alarmdrempel 2 bestaat uit twee fasen. De eerste dag van de activatie van de alarmdrempel 2 zijn de maatregelen van alarmdrempel 1 van kracht. De tweede dag van alarmdrempel 2 blijven de maatregelen van fase 1 in werking en wordt bijkomend een verkeersban in Brussel ingevoerd.

In Brussel wordt er een verkeersban ingesteld (met uitzondering van bepaalde voertuigen). Deze ban geldt niet voor de Brusselse ring.

Gratis openbaar vervoer (MIVB).

Gratis dagticket van Villo!

Houtverbranding als verwarmingsbron wordt verboden (tenzij dit de enige verwarmingsbron betreft).

Gebouwen waarvan het verwarmingssysteem volgens de wetgeving inzake milieuvergunningen als een geclassificeerde installatie wordt beschouwd moeten hun temperatuur beperken tot 20 °C. In deze maatregel zitten niet vervat: privé woningen, ziekenhuizen, rusthuizen, créches en zwembaden.

Informatie

Je kan je inschrijven op de IRCEL mailing (op de onthaalpagina van onze website).

Je kan de BelAir app downloaden:

In Vlaanderen

Vlaamse MilieuMaatschaapij: https://www.vmm.be/

Stookadvies: https://www.vmm.be/lucht/luchtkwaliteit/stookadvies

In Brussel

De website van Leefmilieu Brussel met meer info over de luchtkwaliteit: https://www.luchtkwaliteit.brussels/

De app van Leefmilieu Brussel:

Leefmilieu Brussel: https://environnement.brussels/

In Wallonië

Agence Wallonne de l’Air et du Climat (AWAC): www.awac.be

De website van AWAC over de luchtkwaliteit: http://walairquality.spw.wallonie.be/walloniaq/accueil.aspx

Inschrijving sms service in Wallonië:

http://walairquality.spw.wallonie.be/walloniaq/PicPollutionPoussieres.aspx?p=1


 

 

 

Navigatie