Verhoogde fijnstofconcentraties en toch geen smogalarm. Waarom?
Sinds woensdag 8 april worden relatief hoge fijnstofconcentraties in de lucht gemeten. De concentraties bleven echter onder de smogalarmdrempels die de drie gewesten in België hebben afgesproken. De gewestelijke smogactieplannen worden geactiveerd als de voorspelde daggemiddelde PM10 concentraties minstens 2 opeenvolgende dagen hoger zijn dan 70 µg/m³ (microgram per kubieke meter). PM10 is fijn stof met een diameter kleiner dan 10 micrometer. De modaliteiten en de verschillende kortetermijnacties om de uitstoot van luchtvervuilende stoffen te verminderen zijn in de drie gewesten wel wat verschillend, maar tijdens een smogalarm wordt in de drie gewesten de snelheid op een aantal ring- en snelwegen verlaagd van 120 naar 90 km/u.
In het Brussels en Waalse gewest is er naast deze (eerste) alarmfase, nog een tweede en derde fase waarbij bijkomende maatregelen genomen worden. Zo wordt in Brussel het alternerend rijden ingevoerd wanneer de voorspelde daggemiddelde PM10 concentratie minstens twee opeenvolgende dagen hoger is dan 100 µg/m³. In een derde fase (PM10 > 200 µg/m³) wordt het auto- en vrachtverkeer volledig verboden in het gewest.
Woensdag en donderdag bleven de daggemiddelde PM10 concentraties onder de 70 µg/m³ en de verwachting is dat dit ook vandaag (vrijdag 10 april 2015) het geval zal zijn. Er werden geen twee opeenvolgende dagen met gemiddelde PM10 concentraties hoger dan 70 µg/m³ voorspeld (en gemeten) en dus werd geen smogalarm afgekondigd.
IRCEL communiceert wel passief (via twitter en haar website) wanneer de fijnstofconcentraties verhoogd zijn (PM10 tussen 50 en 70 µg/m³ of lokaal nog wat hoger) maar onder de Belgische alarmdrempels blijven. Mensen die gevoelig zijn voor luchtvervuiling (ouderen, astma en COPD patiënten, ...) kunnen bij deze concentraties immers al hinder ondervinden.
Geen Europese informatie- en alarmdrempels voor fijn stof
Er is geen Europese informatie- en alarmdrempel voor fijn stof voorzien in de EU luchtkwaliteitsrichtlijn 2008/50/EG. Strikt genomen zijn EU lidstaten op basis van deze richtlijn dus niet verplicht om te waarschuwen (of te alarmeren) voor een smogepisode veroorzaakt door fijn stof. Een aantal lidstaten doet dat (op eigen initiatief) wel, maar er worden naar eigen goeddunken en inzichten andere drempels gehanteerd:
- In Frankrijk is er een informatiedrempel voor fijn stof (PM10) van 50 µg/m³ en een alarmdrempel van 80 µg/m³. Wanneer de alarmdrempel wordt overschreden, of wanneer de informatiedrempel drie dagen opeenvolgend wordt overschreden worden maatregelen zoals snelheidsbeperkingen of alternerend rijden genomen. De smogmaatregelen in Frankrijk worden vastgelegd door de verschillende departementen en kunnen per departement anders zijn.
- In Nederland is de alarmdrempel 200 µg/m³ (die wordt momenteel wel herzien).
- In Duitsland zijn er geen informatie- of alarmdrempels.
- In België is de alarmdrempel 70 µg/m³ (zie hoger)
Dit is uiteraard geen ideale situatie: in en rond Parijs werd de snelheid de laatste dagen beperkt omdat de in Frankrijk gehanteerde informatiedrempel er al een paar dagen werd overschreden. In België, met vergelijkbare niveaus van luchtvervuiling op hetzelfde moment, worden geen maatregelen genomen. Hierover worden door pers en bevolking (terecht) vragen gesteld. Harmonisatie op Europees niveau is dan ook wenselijk.
ter info: voor ozon (O3), stikstofdioxide (NO2) en zwaveldioxide (SO2) bestaan wel Europese alarmdrempels. Voor ozon is er ook een Europese informatiedrempel.
Fijnstofverwachting vandaag (10/4/2015) en morgen (11/4/2015)
Vandaag vrijdag 10 april 2015 worden deze morgen nog hoge fijnstofconcentraties gemeten. In de loop van de namiddag neemt de wind in kracht toe en zullen de concentraties dalen. Morgen zaterdag 11 april neemt de windsnelheid verder toe en er wordt af en toe wat lichte regen verwacht. De luchtkwaliteit zal dan ook gevoelig verbeteren.
