Autoloze zondag

De autoloze zondag wordt georganiseerd tijdens de week van de mobiliteit (van 16 tot 22 september). Tijdens deze week worden verschillende initiatieven genomen ter promotie van het openbaar vervoer. Meer info vindt u op volgende websites:

Op zondag 22 september 2024 wordt de binnenstad van een aantal steden autovrij. In Brussel werd geen verkeer toegelaten in alle 19 Brusselse gemeenten. Brussel is dan de grootste autovrije zone in Europa.

In de tabel onderaan wordt het verloop van de concentraties van een aantal vervuilende stoffen getoond tijdens de autoloze zondag van 22 september 2024. Om het effect van de autoloze zondag op de luchtkwaliteit te kunnen inschatten, worden ook de concentraties op een "normale" zondag (gemiddelde concentraties gemeten op een zondag die niet autoloos is) en een weekdag getoond.
Per meetplaats worden de meetresultaten in tabelvorm weergegeven (klikken op graph

) of in een grafiekje per polluent (klikken op graph

).
OPGEPAST : de interpretatie van de metingen is niet altijd evident. Meer info vindt u onderaan deze pagina.

Gewest	Code	Gemeente	Alle Polluenten	NO	NO2	CO	O3	PM10	PM2.5	BC
Brussel	Dichte bebouwing met druk verkeer
	41R002	Elsene
	41B008	Brussel (Belliard)
	41B001	Brussel (Kunst-Wet)
	Residentiële omgeving
	41R012	Ukkel
	41B011	Sint-Agatha-Berchem
	Industriële omgeving
	41N043	Haren
	41MEU1	Neder-Over-Heembeek
	Centraal stedelijk gebied
	41R001	Sint-Jans-Molenbeek
	41B004	Sint-Katelijne
	41B006	Brussel (EU parlement)

Vlaanderen	42R801	Borgerhout (Antwerpen)
	42R802	Borgerhout-straatkant (Antwerpen)
	44R701	Gent
Informatie bij de grafieken :		rode lijn : actuele metingen vandaag blauwe lijn : gemiddelde concentraties op een zondag orange lijn : gemiddelde concentraties op een weekdag

In de zones waar geen verkeer wordt toegelaten zal de luchtkwaliteit verbeteren.
De interpretatie van de resulaten van de metingen op de autoloze zondag zelf en die op een "gemiddelde" zondag is niet altijd evident. Als het bijvoorbeeld op de autoloze zondag (toevallig) mooi en warm (na)zomerweer is, dan zal er sowieso meer ozon zijn dan op een "gemiddelde" zondag. Dit is niet abnormaal omdat er nu éénmaal meer ozon is als het warm en zonnig is. Een tijdelijke (1 dag) gevoelige daling van de verkeersemissies zal niet zorgen voor minder ozon. Als er dan bovendien ook weinig wind is zullen ook de fijnstofconcentraties vermoedelijk hoger zijn. De conclusie dat de autoloze zondag dan zorgt voor meer ipv minder vervuiling is echter niet juist. De situatie op de autoloze zondag (dus de situatie zonder verkeer) zou voor een correct wetenschappelijke vergelijking immers moeten gebeuren met de situatie op dezelfde dag van het jaar, onder dezelfde meteo-omstandigheden maar MET verkeer. Deze vergelijking is via metingen niet mogelijk. Dit zou eventueel wel kunnen met computermodellen.
Indien de concentraties hoger zouden zijn dan op een "gemiddelde" zondag dan geeft dit wel aan dat, naast de emissies van het verkeer, ook de meteorologische omstandigheden een belangrijke factor zijn in de luchtvervuilingsproblematiek.

Uit de metingen van de luchtvervuiling tijdens de autoloze zondag van de voorbije jaren kunnen we het volgende concluderen:

- er is een belangrijke positieve impact op de concentraties van NO, NO2 en CO omdat de concentraties van deze polluenten voornamelijk worden beïnvloed door lokale emissiebronnen. Omdat de de belangrijkste (lokale) bron van luchtvervuiling in Brussel het wegverkeer is, zullen de emissies (uitstoot) van luchtvervuilende stoffen tijdens een autoloze dag gevoelig dalen;

- er is een belangrijke impact op de (diesel)roetconcentraties; Dieselroet is de voor de gezondheid zeer belangrijke component van fijn stof. Een mooi voorbeeld hiervan vindt u in de volgende grafiek : klik hier. Op de grafiek wordt het verloop getoond van de "Black Carbon (BC)" concentraties in Brussel tijdens de autoloze zondag in 2009. BC is één specifieke component van fijn stof en is een maat voor de hoeveelheid dieselroet in de lucht. In tegenstelling tot de PM10 concentraties (= PM10 bestaat uit verschillende stoffen en is een maat voor de totale "massa" fijn stof kleiner dan 10 µm) dalen de BC concentraties van zodra het autoverkeer in Brussel wordt verboden. De concentraties stijgen ook terug wanneer het verkeer terug wordt toegelaten;

- er is een beperkte impact op totale fijn stof concentraties (PM2.5 en PM10). Door de hoge fijnstofachtergrondconcentraties (veroorzaakt door emissies buiten de stad en het buitenland) is het aandeel van de lokale fijn stof emissiebronnen in de totale fijn stof concentraties immers klein. Bovendien hebben lokale maatregelen vooral impact op (diesel)roetfractie van het fijn stof. Het aandeel van deze fractie in de totale fijn stof concentratie is echter beperkt, zodat de daling van de totale fijnstofconcentraties van PM10 of PM2.5 beperkt zal zijn.

De impact van de autoloze zondag op de luchtvervuiling is dus niet altijd eenvoudig te bepalen. De gemeten concentraties worden immers niet alleen bepaald door lokale uitstoot van het wegverkeer, maar ook door de meteorologische omstandigheden en het transport van luchtvervuiling uit de omliggende steden, regio's en landen.
De zonneschijn en de temperatuur bijvoorbeeld zullen de ozonconcentraties beïnvloeden, de verdunningsomstandigheden in de atmosfeer spelen een belangrijke rol in de concentraties van NO2 (stikstofdioxide) en fijn stof (PM2.5 en PM10). Het is dus belangrijk rekening te houden met deze factoren bij de interpretatie van de metingen.